Ο μεγάλος εφιάλτης των ετών 1924, 1956, 1974 και 2007
Εννέα χρόνια έχουν περάσει από τη μεγάλη πυρκαγιά της 29ης Ιουνίου του 2007 και οι καταστροφικές συνέπειές της εξακολουθούν να επηρεάζουν και να βαρύνουν την τοπική κοινωνία, το οικοσύστημα και το φυσικό περιβάλλον της όμορφης κοιλάδας του Σαϊττά
Η φωτιά που εξακολουθεί να μαίνεται στην ευρύτερη περιοχή του Τροόδους, κατακαίοντας τουλάχιστον 15 χιλιάδες στρέμματα πευκοδάσους, θεωρείται από τον υπεύθυνο του Τμήματος Δασών Τάκη Τσιγκίδη «τραγική» και μία από τις δυσκολότερες προσπάθειες κατάσβεσης πυρκαγιάς που έχουν να αντιμετωπίσουν οι επίγειες και εναέριες δυνάμεις, τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για τη χειρότερη πυρκαγιά στα χρονικά της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η Κύπρος βρέθηκε αντιμέτωπη με τον πύρινο εφιάλτη και το 2007, όταν η πυρκαγιά είχε προκαλέσει μεγάλη οικολογική καταστροφή, ενώ είχαν εκκενωθεί τα χωριά Πελένδρι, Σαϊττάς, Τριμίκλινη, Κάτω Αμίαντος και Δύμες, με την Πυροσβεστική Υπηρεσία Κύπρου να χαρακτηρίζει τότε την πυρκαγιά ως τη μεγαλύτερη που ξέσπασε ποτέ στην Κύπρο. Το 1974, το 1956 και το 1924 ήταν οι χρονιές με τις μεγαλύτερες πυρκαγιές στην ιστορία της Κύπρου. Το 1974 κάηκαν 26.000 εκτάρια, το 1956 7.600 εκτάρια και το 1924 5.600 εκτάρια.
Ο μαύρος Ιούνης του Σαϊττά
Εννέα χρόνια έχουν περάσει από τη μεγάλη πυρκαγιά της 29ης Ιουνίου του 2007 και οι καταστροφικές συνέπειές της εξακολουθούν να επηρεάζουν και να βαρύνουν την τοπική κοινωνία, το οικοσύστημα και το φυσικό περιβάλλον της όμορφης κοιλάδας του Σαϊττά. Μια γρήγορη αναδρομή στα γεγονότα της 29ης Ιουνίου 2007 θα θυμίσει σε όλους εμάς ότι η μεγάλη καταστροφή που βλέπουμε γύρω μας σήμερα, εξελίχθηκε σε λίγες μόνο ώρες.
Η πυκνή βλάστηση, η ψηλή θερμοκρασία, το ανάγλυφο του εδάφους και οι δυνατοί άνεμοι κατέστησαν το έργο της άμεσης επέμβασης και κατάσβεσης πολύ δύσκολο. Η πυρκαγιά δαμάστηκε χάρη στην άριστη κατάρτιση, τον επαγγελματισμό, αλλά και τις πραγματικά υπεράνθρωπες προσπάθειες των δυνάμεων δασοπυρόσβεσης και των κατοίκων.
Ο απολογισμός της καταστροφής ήταν, πράγματι, τραγικός. Η πυρκαγιά κατέστρεψε κατοικίες, υποστατικά, έργα υποδομής, δασικές και γεωργικές καλλιέργειες σε μια έκταση 12 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Γύρω στα 30 υποστατικά και σπίτια κάηκαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές, 400 δεκάρια γεωργικών καλλιεργειών έτοιμων να δώσουν εισόδημα χάθηκαν, έργα υποδομής επηρεάστηκαν σοβαρά και 1100 εκτάρια όμορφου πευκοδάσους έγιναν στάχτη.
Το δάσος που χάσαμε στον Σαϊττά αποτελούσε τον φυσικό πνεύμονα της περιοχής και πρόσφερε στους κατοίκους, αλλά και στους επισκέπτες, σημαντικές ωφέλειες, που δεν μπορούν να αποτιμηθούν σε οικονομικούς όρους. Από τις πιο σημαντικές λειτουργίες του είναι ο ρυθμιστικός ρόλος στον κύκλο των νερών, η ρυθμιστική επίδραση στις ακραίες θερμοκρασίες, η προστασία του εδάφους και των γεωργικών καλλιεργειών, οι ευκαιρίες αναψυχής και η βελτίωση της ποιότητας της ζωής.
Μέρος του δάσους αυτού, λόγω της ιδιαίτερης οικολογικής σημασίας και του φυσικού κάλλους, έχει προταθεί για ένταξη στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών, Φύση 2000. Τα πολύτιμα αυτά αγαθά, δυστυχώς, χάθηκαν με το πέρασμα της πυρκαγιάς, ενώ για την πλήρη επαναφορά τους θα χρειαστούν δεκάδες χρόνια.
Όταν το 2007, τον Ιούνιο, από ανθρώπινο λάθος ξέσπασε πυρκαγιά λίγα μέτρα βόρεια του φράγματος της Τριμίκλινης ή του Σαϊττά κατακαίοντας τα πιο όμορφα δάση του Τροόδους σε μια τεράστια έκταση πολλών χιλιομέτρων, η Πυροσβεστική Υπηρεσία της Κύπρου, μαζί με τη Δασική αντίστοιχη Υπηρεσία, αλλά και με τη συνδρομή εκατοντάδων εθελοντών της Υπηρεσίας Θήρας, κατάφεραν να περιορίσουν την πυρκαγιά μέσα στη στενή λωρίδα που βρισκόταν η κοίτη του ποταμού Κούρρη.
Η περιοχή που κάηκε σήμερα βρίσκεται στο στάδιο της ανάκαμψης. Χιλιάδες μικρά πεύκα, υπό την «προστασία» των «αναγεννημένων» θάμνων λατζιάς, άρχισαν να πρασινίζουν τις πλαγιές της ρεματιάς. Η αυτοθυσία των ανθρώπων αυτών διέσωσε, για να το χαιρόμαστε εμείς, το πανέμορφο πευκόφυτο δάσος του Σαϊττά. Το δάσος φιλοξενεί δένδρα, που η ηλικία τους συμβαδίζει με το τεράστιο ύψος τους.
Η πυκνότητα των δένδρων δημιουργεί μοναδικά δασικά οικοσυστήματα. Μέσα σε αυτό το καταπληκτικά όμορφο τοπίο, το Τμήμα Δασών κατάφερε, χωρίς να αφαιρέσει ούτε ένα δένδρο ή έστω ένα θάμνο, να «κτίσει» έναν εκδρομικό χώρο.
Η πυρκαγιά στην «πόλη φάντασμα»
Τεραστίων διαστάσεων πυρκαγιά, της οποίας το μέτωπο έφτασε στα τέσσερα χιλιόμετρα, έκαψε την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. Η περιοχή είναι ακατοίκητη και εγκαταλελειμμένη από τον Αύγουστο του 1974 και γι’ αυτό αποκαλείται «πόλη φάντασμα». Η πυρκαγιά εκδηλώθηκε στη συνοικία του Αγίου Μέμνονα και σύμφωνα με τα τουρκοκυπριακά μέσα ενημέρωσης, έκαψε ξηρά περιβόλια, εκτάσεις άγριας βλάστησης και ακατοίκητα σπίτια.
Για την κατάσβεση της πυρκαγιάς είχαν κινητοποιηθεί πυροσβεστικά οχήματα από τα κατεχόμενα, καθώς και στρατιώτες.
Η πυρκαγιά, που είχε εξαπλωθεί ραγδαία, πλησίασε και την Κάτω Δερύνεια, η οποία συνορεύει με τη Δερύνεια, με αποτέλεσμα η Πυροσβεστική Υπηρεσία Αμμοχώστου να ήταν επίσης σε ετοιμότητα. Στο οδόφραγμα της Δερύνειας είχε συγκεντρωθεί πολύς κόσμος, παρακολουθώντας με αγωνία από απόσταση δύο-τριών χιλιομέτρων την εξέλιξη της πυρκαγιάς.
Μεγάλη πυρκαγιά της ΕΟΚΑ
Άλλη μια πυρκαγιά που μένει στην ιστορία έγινε το 1956 στη Λευκωσία και η αιτία ήταν μια βόμβα της ΕΟΚΑ, η οποία είχε εκραγεί και εξελίχθηκε σε πυρκαγιά, με αποτέλεσμα να απανθρακώσει 19 άτομα και να τραυματίσει δεκάδες στρατιώτες.
Όπως δήλωσε στο πρωτοσέλιδό της η εφημερίδα «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» στις 19 Ιουνίου 1956, «Τεράστια πυρκαγιά εις τα δάση της Κύπρου – Αφανίζει πολλούς Βρετανούς στρατιώτας – 19 απηνθρακώθησαν – Δεκάδες τραυματίαι – Βόμβα της ΕΟΚΑ εφόνευσε εις την Λευκωσίαν τον Αμερικανό υποπρόξενο και ετραυμάτισε – 3 δραματικά γεγονότα εξελίσσονται εις την νήσον».
