Πρέπει να επιβραβεύουμε το παιδί μας επειδή έφαγε;
Τη σχέση μου με το φαγητό στην έχω εξηγήσει στο άρθρο “Γιατί δεν μπορώ να κάνω δίαιτα. Εκεί μέσα σου εξηγώ πώς άλλαξαν όλα όταν κατάλαβα τι είναι η τροφή για τον άνθρωπο.
Όταν κατάλαβα τη σχέση τη δική μου με τις τροφές. Με το φαγητό. Αυτό προσπαθώ να εμφυσήσω και στα δικά μου παιδιά. Δεν τα επιβράβευσα ποτέ για την ποσότητα ή για την ποιότητα της τροφής που έφαγαν.
Έτσι όταν έρχεται ο μικρός μου από το σχολείο και μου λέει “Μαμά έφαγα όλο το φαγητό μου!” και μου ζητάει επιβράβευση, νιώθω ότι μπερδεύεται. Ακόμη και αν του εξηγώ ξανά. Γιατί η μαμά δεν τον επιβραβεύει ποτέ για κάτι τέτοιο;
Και τότε διάβασα στην αγαπημένη μου ομάδα “Διαπροσωπικές σχέσεις” μεταφρασμένο ένα εξαιρετικό κείμενο της Sarah Ockwell-Smith.
Πρέπει να επιβραβεύουμε το παιδί μας επειδή έφαγε τελικά;
Εάν έχουμε ένα παιδί «ολιγόφαγο», μπορεί να μπούμε στον πειρασμό να το επαινέσουμε όταν τελικά τρώει κάτι νέο, ή κάποιο λαχανικό.
Ίσως με ένα χειροκρότημα, ή «Μπράβο το καλό μου το αγόρι για την προσπάθεια!».
Ή ίσως οι άλλοι επαινέσουν το παιδί μας επειδή έφαγε όλο του το φαγητό. Λέγοντας «Μπράβο! Τι καλό κορίτσι, έφαγε όλο του το φαγητό!»
Ή ίσως το παιδί μας επέστρεψε στο σπίτι από το σχολείο με μια επιβράβευση. Ή ένα αυτοκόλλητο που έλεγε «Έφαγα όλο μου το γεύμα σήμερα».
Ή ίσως μόλις αγοράσαμε ένα γράφημα ανταμοιβών με αυτοκόλλητα «υγιεινής διατροφής» για το μικρό παιδί μας ή το παιδί προσχολικής ηλικίας.
Ωστόσο, όλες αυτές οι πρακτικές μπορεί να είναι πολύ επιζήμιες για τη σχέση ενός παιδιού με τα τρόφιμα. Και μπορεί επίσης να προκαλέσουν περισσότερα προβλήματα διατροφής μακροπρόθεσμα.
Το να επαινείς ένα παιδί επειδή έφαγε, μπορεί να είναι απίστευτα αντιπαραγωγικό.
Ενώ το παιδί μπορεί αρχικά να προσπαθήσει να φάει το φαγητό που του προσφέρεται, σε αντάλλαγμα πολλών επαίνων από τους γονείς του, το αποτέλεσμα είναι απίθανο να είναι μακροχρόνιο.
Ωστόσο, το πιο ανησυχητικό αποτέλεσμα του επαίνου δεν είναι το προσωρινό αποτέλεσμα που έχει. Αλλά ότι ενθαρρύνει τα παιδιά να παρακάμψουν τον έμφυτο κορεσμό τους για να ευχαριστήσουν τον γονέα τους.
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που επαινούνται τακτικά για το φαγητό που κατανάλωσαν είναι στατιστικά πιο πιθανό να γίνουν υπέρβαρα στη μετέπειτα ζωή τους. Το να μεγαλώνεις με επαίνους για το φαγητό που καταναλώνεις προκαλεί συσχετισμό μεταξύ του φαγητού και της θετικής συναισθηματικής κατάστασης.
Οπότε δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι αυτή η συναισθηματική διατροφή οδηγεί σε διαταραγμένη διατροφή καθώς το παιδί μεγαλώνει και επιδιώκει να φάει για να αισθανθεί καλύτερα.
Με παρόμοιο τρόπο, η επιβράβευση για το «καλό/υγιεινό φαγητό» καλύτερα να αποφεύγεται.
Οι ανταμοιβές μπορεί προσωρινά να κάνουν ένα παιδί να τρώει περισσότερο το συγκεκριμένο τρόφιμο. Ωστόσο μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στο αν στο παιδί αρέσει στην πραγματικότητα το φαγητό αυτό. Και μπορεί όλο αυτό να προκαλέσει αποστροφή σε προηγούμενα αγαπημένα τρόφιμα.
Αυτό το ανεπιθύμητο αρνητικό αποτέλεσμα είναι ακόμη πιο πιθανό εάν η ανταμοιβή που προσφέρεται είναι ένα άλλο φαγητό. Για παράδειγμα εάν το παιδί ανταμείβεται με κάποιο παγωτό εάν τρώει το μπρόκολο του.
Ο έπαινος και η ανταμοιβή για το φαγητό είναι διαδεδομένα και σε πολλά σχολεία. Τα παιδιά ακούνε «Μπράβο!» επειδή δοκίμασαν κάτι νέο. Ή αν έφαγαν όλο το μεσημεριανό τους. Όταν ήταν μικρότερα, τα παιδιά μου συχνά γύριζαν στο σπίτι από το σχολείο με αυτοκόλλητα επειδή «έφαγαν καλά».
Στο σχολείο μπορεί να συναντήσουμε ανθρώπους που συνειδητοποιούν ότι η επιβράβευση ενός παιδιού επειδή «καθάρισε το πιάτο του» δεν είναι τόσο καλή ιδέα. Αλλά μπορεί οι ίδιοι άνθρωποι να στηρίζουν την επιβράβευση ενός παιδιού επειδή δοκίμασε ένα νέο τρόφιμο.
Γεγονός είναι ότι οι ανταμοιβές και ο έπαινος κάθε μορφής που περιβάλλει το φαγητό είναι κακή ιδέα.
Το προσωπικό του σχολείου πρέπει να προσπαθεί όσο το δυνατόν περισσότερο να παραμείνει ουδέτερο. Και να μην σχολιάζει τι τρώνε ή δεν τρώνε τα παιδιά.
Το πιο σημαντικό είναι να εξαφανιστούν τα αυτοκόλλητα. Όπως και όλα τα βραβεία με χαμογελαστά πρόσωπα και αστέρια που αναφέρουν ότι «έφαγα όλο το γεύμα μου σήμερα».
Το φαγητό πρέπει πραγματικά να είναι ελεύθερο από εξωτερικά συναισθήματα. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπάρχει έπαινος και καμία ανταμοιβή.
Ο αληθινός στόχος είναι να μεγαλώσει ένα παιδί και να έχει μια υγιή σχέση με το φαγητό. Να τρώει όταν είναι πραγματικά πεινασμένο και να σταματά όταν είναι χορτάτο. Να θεωρεί όλα τα τρόφιμα είναι καύσιμο για τον οργανισμό. Όχι «καλά» ή «κακά».
Όταν ανταμείβουμε, ή επαινούμε ένα παιδί που «τρώει», καθαρίζει το πιάτο του ή ακόμα και δοκιμάζει κάτι νέο, το ενθαρρύνουμε να παρακάμψει τα δικά του σωματικά σήματα.
Μπορεί να φάει προσωρινά λίγο περισσότερο ή να δοκιμάσει κάτι πράσινο. Ωστόσο δεν ενσταλάζουμε καλές διατροφικές συνήθειες. Ως γονέας, ο ρόλος μας είναι να μείνουμε ουδέτεροι σχετικά με το φαγητό που τρώει το παιδί. Αυτό σημαίνει ότι δεν ανταμείβουμε ούτε επαινούμε όταν τρώει «καλά» και φυσικά ,ούτε το επιπλήττουμε εάν δεν τρώει.
