Είναι αλήθεια πώς ο τρόπος που σκεφτόμαστε πολλές φορές επηρεάζει τον τρόπο που νιώθουμε, καθώς και τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε. Αυτό επιβεβαιώθηκε μέσα από έρευνες που έκαναν αρκετοί επιστήμονες στον κλάδο της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας, όπως ο Άαρον Μπεκ.
Γράφει η Δρ. Παυλίνα Αντωνίου, Εγγεγραμμένη Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Οι έρευνες έδειξαν πως τα μη-βοηθητικά μοτίβα σκέψης δημιουργούν ή/και διατηρούν συναισθήματα δυσφορίας. Έχετε διερωτηθεί ποτέ εάν αυτά που σκέφτεστε όντως ισχύουν; Έχετε, δηλαδή, τις κατάλληλες αποδείξεις; Αν όχι, πώς ξέρετε πως αυτό που σκέφτεστε είναι αλήθεια;
Είναι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης να σκεφτόμαστε αυτόματα. Οι σκέψεις που κάνουμε είναι επηρεασμένες πολλές φορές από τα βιώματα μας και είναι αληθοφανής. Υπάρχουν φορές όμως, που ίσως αυτά που σκεφτόμαστε να μην είναι ακριβής, αλλά να τα πιστεύουμε χωρίς καμία διερεύνηση.
Το μυαλό μας στήνει παγίδες. Μερικές από αυτές είναι…
- «Διάβασμα» της σκέψης των άλλων:
Όταν είμαστε σίγουροι ότι διαβάζουμε τις σκέψεις των άλλων. Υποθέτουμε δηλαδή τι σκέφτονται οι άλλοι είτε για μας είτε για συγκεκριμένες καταστάσεις, και θεωρούμε δεδομένο πως αυτό ισχύει. Μπορούμε όντως, όμως, να γνωρίζουμε τι σκέφτονται οι άλλοι αν δεν μας το πουν;
- Πρόβλεψη μέλλοντος
Όταν πιστεύουμε ότι ξέρουμε ακριβώς τι θα γίνει στο μέλλον χωρίς την ύπαρξη κάποιων δεδομένων που να στηρίζουν αυτές τις σκέψεις.
- Διχότομη σκέψη
Όταν σκεφτόμαστε μέσα στο πλαίσιο του «όλα ή τίποτα». Για παράδειγμα, «τίποτα δεν πρόκειται να πάει καλά σε μένα. Δεν μπορώ να εμπιστευτώ κανένα.» Πίσω από αυτές τις απόλυτες δηλώσεις, ίσως να υπάρχει πάντα μια γκρίζα απόχρωση.
- Μη ρεαλιστικές προσδοκίες
Τα μη-ρεαλιστικά κριτήρια απόδοσης για μας ή τους άλλους είναι επόμενο να μην ικανοποιηθούν. Εάν δεν υπάρξει αλλαγή σε αυτά τα κριτήρια, τότε θα είμαστε καταδικασμένοι στην αποτυχία, που με την σειρά της επηρεάζει την διάθεση μας.
- Καταστροφολογία
Αυτό το μοτίβο σκέψης μας προετοιμάζει για το χειρότερο πιθανό σενάριο, που ίσως λογικά και ρεαλιστικά να έχει λιγότερες πιθανότητες να συμβεί από όσο αυτόματα θεωρούμε.
- Υπεργενίκευση
Πέφτουμε σε αυτή την παγίδα όταν βλέπουμε ένα ξεχωριστό αρνητικό γεγονός ως ένδειξη ότι όλα θα πάνε αρνητικά! Στόχος είναι να βλέπουμε όλη την εικόνα, και να μην απορρίπτουμε ή να υποβαθμίζουμε αυτά που πάνε θετικά.
- Προσωποπικοποίηση & σκληρή επικριτική
Το να υποθέτουμε πως εμείς είμαστε υπεύθυνοι για όλα, έστω και αν έχουν και άλλοι μερίδιο ευθύνης. Όταν μειώνουμε και κατηγορούμε τον εαυτό μας για γεγονότα που δεν είχαμε (πλήρη) ευθύνη, είναι λογικό να επηρεάζεται η ψυχική μας υγεία.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας;
Πρώτα από όλα μην προσπαθήσετε να σταματήσετε να σκέφτεστε. Αυτό είναι αδύνατον.
Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να αφιερώσετε χρόνο στο να παρατηρήσετε τις σκέψεις σας, και να δείτε κατά πόσο είναι βοηθητικές. Στην πορεία σκεφτείτε: Υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσα να σκεφτώ, ο οποίος είναι πιο βοηθητικός; Υπάρχουν δεδομένα που στηρίζουν ή αντικρούουν την σκέψη μου; Τι θα έλεγα σε κάποιον φίλο μου; Τι θα μου έλεγε κάποιος που με νοιάζεται εάν ήξερε αυτή την σκέψη;
Οπόταν διαμορφώνουμε σιγά σιγά εναλλακτικούς, πιο βοηθητικούς τρόπους σκέψης, που επαναφέρουν την ευεξία. Να θυμάστε, αυτό θέλει πρακτική και δεν είναι κάτι που θα επιτευχθεί σε μια μέρα!
Προσοχή: δεν προσπαθούμε να αντικαταστήσουμε την αρνητική σκέψη με την θετική. Προσπαθούμε να δούμε την όλη εικόνα, όπως είναι, ρεαλιστικά και ζυγισμένα, χωρίς να συγκεντρωνόμαστε μόνο στην αρνητική πλευρά.
Δρ. Παυλίνα Αντωνίου, Εγγεγραμμένη Συμβουλευτική Ψυχολόγος
https://www.facebook.com/drpavlinaantoniou/
+357 97 906163
